“Bij dhe dashnore” eshte portretizimi i pare modern i nje fenomeni qe me pas, fale Frojdit, do te njihej si kompleksi i Edipit.
Kurre s'ka pasur djale me te varur nga dashuria e nenes dhe me te mbushur me urrejtje per te atin sesa Pol Moreli, protagonisti i ketij romani.
Kurre, me perjashtim ndoshta te vete autorit D. H. Lawrence.
Ne kete roman ai perfytet me dashurite e papajtueshme qe do t'i faniten tere jeten: per te dashuren e tij shpirterore te femijerise dhe per nenen e tij.
Duke perdorur fjalet e vete Lawrence-it, ky liber ka per qellim te pershkruaje zoterimin e nje gruaje, e cila, “teksa djemte e saj rriten, i kthen ata ne dashnore, ne fillim te parin e pastaj te dytin.
Keta bij jane te nxitur, vazhdimisht te nxitur, te hyjne ne jete nga dashuria reciproke per nenen e tyre.
Por kur burrerohen, nuk mund te dashurojne, sepse nena eshte prania me e fuqishme ne jetet e tyre, ajo i mban te lidhur.
” Natyrisht qe nena nuk i ka vertet dashnore bijte e saj, por gracka psikologjike e saj eshte shume e forte.
E keshtu, teksa Poli rritet dhe burrerohet, ai pranon se arritjet e tij, duhet te jene po aq edhe te nenes se tij.
Cikli i lidhjeve te Polit me grate eshte nganjehere i tmerrshem dhe autori nuk ben asgje qe t'ua zbuse fuqine.
Ai nuk tutet edhe nga pershkrimet sensuale dhe te gjalla te peizazheve, lulezimeve dhe dritherimave qe prekin protagonistin e ndjeshem.
“Bij dhe dashnore” i zhvesh krejtesisht shpirtrat e burrave.
Pak libra tregojne nje te vertete kaq te plote e te komplikuar, mbi dashurine qe nderron, kaq vendosmerisht e pavendosur.
Eshte gati percelluese, kjo prekje e tille e njerezimit. Ne te trajtohet femijeria dhe adoleshenca dhe gjithcka qe lidhet me to, duke perfshire ketu edhe friken, turpin, vetendergjegjesimin, ndjeshmerine e tepruar emocionale, zgjimin seksual dhe bindjen kryelarte se, per ta thene me fjalet e Pol Morelit, pikerisht ti “do t'ia ndryshoje fytyren tokes ne nje menyre a nje tjeter”.
Ne roman ka edhe freski dhe thellesi me te cilat autori prezanton familjen Morel; a thua se kjo eshte e vetmja familje ne bote ku prinderit nuk shkojne mire me njeri-tjetrin, babai pi, mamaja nuk duron te dashuren e te birit, nuk ka para, arti dhe letersia jane nje strehe, e keshtu me radhe.
Ne moshen 27- vjecare, Lawrence-i ishte i edukuar mire dhe shume i lexuar, por stili i “Bij dhe Dashnore” eshte mrekullisht i paditur, pa ironi angleze qe ta prishe magjine.
Ironia nuk i perkiste Lawrence-it dhe, ne kohen kur shkroi kete liber, ai nuk kishte as kohe per te.
Ne fillimet e tij, romani pati nje pritje te vaket nga kritika, se bashku me akuzat per imoralitet.
I perzgjedhur nga Modern Library, si nje nga 100 librat me te mire te shekullit te XX, sot ai konsiderohet si nje kryeveper nga kritiket e shpesh, edhe si vepra me e arrire e D. H. Lawrence.
Specifikat e Librit: