DUDAJ - INFLUENCA E PERANDORISE AUSTRIAKE - TEODORA TOLEVA

Përshkrimi:

Debati rreth ceshtjes se cili komb eshte etnik (natyral) apo politik (artificial) nuk pushon, sepse lidhet dhe me nje ceshtje tjeter: sa historik dhe "shtetberes" eshte nje komb?

Ne Ballkan te pakten kater kombe jane politike - kombi shqiptar, kombi turk, kombi maqedonas dhe kombi boshnjak, gje qe tregon qendrueshmerine e procesit historik.

Prej tyre tri te fundit kane "eterit" e tyre: Qemal Ataturkun dhe Josip Titon, ndonese jo te gjithe i quajne keta "te ligjshem".

Ne kete punim dr. Teodora Toleva ka ngerthyer dhe ka zbuluar me zotesi te gjitha aspektet e planeve dhe veprimeve te shumanshme te diplomacise austro-hungareze, te cilat nxisnin aspiratat kombetare te shoqerise se ndare shqiptare.

Me se shumti, ato plane dhe veprimtari u sherbenin ne menyre direkte ose indirekte interesave strategjike te kesaj fuqie te madhe ne Ballkan.

Misioni i Austro-Hungarise ne kete drejtim eshte kompleks asaj i duhej te perballonte nje varg faktoresh te jashtem, te cilet pengonin realizimin e qellimeve te saj politike (interesat e fuqive te tjera te medha ne rajon, pozitat e Perandorise Osmane, aspiratat e shteteve te reja kombetare ne Ballkan), si dhe faktoret e shumte te brendshem dezintegrues ne shoqerine shqiptare, te cilet kushtezonin ndarjen tradicionale te saj dhe zgjimin e vonuar te ndergjegjes mbarekombetare (struktura sociale fisnore, ndarja gjuhesore, copetimi territorial, mungesa e gjuhes unike letrare dhe e nje alfabeti te perbashket, ndarja ne tri fe, prapambetja ekonomike e shpirterore, etj).

Ne misionin e vet, Austro-Hungaria e ka shume te qarte se, per momentin, nderhyrja aktive ne favor te proceseve kombetare-integruese ne popullsine shqiptare do te luaje rolin kryesor per zhvillimin dhe konsolidimin e ndergjegjes kombetare nder eliten shqiptare, si edhe per drejtimin e ketyre proceseve ne hulline e interesave te veta strategjike ne Ballkan, duke eliminuar konkurrencen e faktoreve te tjere te jashtem qe kishin ushtruar dhe ushtronin ndikim mbi shoqerine shqiptare.

Histori për tu mësuar!